MMC Magazine

Takashima-cho, Nagasaki City'de bulunan Hashima Adası, Gunkanjima Adası (Savaş Gemisi Adası) olarak da bilinir. 84 yıl boyunca Mitsubishi Mining Co., Ltd. (şu anki adıyla Mitsubishi Materials Corporation) tarafından işletilen bir kömür madenciliği ile hizmet vermiştir. Deniz üzerinde bacasından duman çıkan bir savaş gemisi görünümünde olması sebebiyle bu adaya Gunkanjima adı verilmiştir. Gunkanjima, “Japonya’nın Meiji Sanayi Devrimi Alanları: Demir ve Çelik, Gemi Yapımı ve Kömür Madenciliği”nin bir parçası olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girdiği 2015 yılı itibarıyla dünya çapında ün kazandı. Bu dosyada, Mitsubishi’nin madencilik faaliyetlerini destekleyen bu tesisin geçmişini inceleyeceğiz. 

Hashima Adası ve Mitsubishi Mining'in Başlangıcı

Nagasaki'den 50 dakikalık bir tekne yolculuğunun ardından, 2015 yılında bir kısmı Dünya Mirası Alanı olarak listelenen Gunkanjima Adası'na varıyoruz. Ada kuzeyden güneye 480m, doğudan batıya ise 160m ölçülerindedir. Bu, adayı genişletmek için altı ıslah projesi yapılmış orijinal büyüklüğü yaklaşık üç kata çıkarılmıştır. Şimdi terk edilmiş olan bu ada, Mitsubishi Mining Co., Ltd.'ye (şu anki adıyla Mitsubishi Materials Corporation) aitti ve 100 yıldan uzun bir süre boyunca şirketin kömür madenciliği faaliyetlerini destekledi. 

Kömür, 1810 yılı civarında Hashima Adası'nda bulundu. Bu, Japonya madenlerinden genellikle çıkarılan kömürden daha kaliteli bir kok kömürü idi. Madencilik ciddi anlamda 1870'lerde başladı. Ada 1883 yılında, operasyonları modernize etmek için çalışan, Nabeshima Domain'in derebeyi Sonrokuro Nabeshima'ya aitti. 1890'da, Hashima Adası yakınlarındaki Takashima Kömür Madeni'nde faaliyet gösteren Mitsubishi Mining tarafından satın alındı. Satın alma fiyatı, bugünün ekonomisinde 2 milyar yene karşılık gelen 100.000 yen idi.

Hashima Kömür Madeninin Geçmişi

Hashima Kömür Madeni'ndeki kömür üretimi, Mitsubishi Mining’in satın alımından sonra 84 yıl daha devam etti. Üretimi dört ayrı periyotta sınıflandırabiliriz. 1890-1914 arasındaki ilk periyot genel olarak büyümeye odaklıydı ve Mitsubishi Mining, kömür üretimini yılda 100.000 ila 200.000 tona çıkardı. İşçiler için konut ve başka tesisler inşa ettiler ve işçilerin ailelerinde artan çocuk nüfusu için bir ilkokul inşa edildi. 

1914-1945 arasındaki ikinci dönem, derin madencilik ve teknik yeniliğin 410.000 tonluk rekor üretim seviyesine katkıda bulunduğu savaş öncesi dönemdi. Bu üretim seviyesi, Japonya’nın İkinci Dünya Savaşı’ndaki yenilgisine kadar devam etti. Tokyo'daki çoğu konutun tek katlı olduğu 1916 yılında, Japonya'nın ilk betonarme apartmanı olan 30 numaralı bina, Hashima'da inşa edildi. 

1945 ve 1964 arasındaki savaş sonrası dönemde, kömür üretimi azaldı. Tüm bunlara rağmen yıllık 300.000 tonluk üretim oranı devam ettirildi ve 1959 yılı itibarıyla nüfus, Gunkanjima’nın tarihindeki en kalabalık nüfus olan 5259’a yükseldi. O dönemin nüfus yoğunluğu, Tokyo'nun dokuz katına eşitti.

Hashima Kömür Madeni'nde Yaşam

Sınırlı alana rağmen Hashima Kömür Madeni'ndeki üretimin artmasıyla birlikte yaşam koşulları da iyileşmeye devam etti. Hashima Adası, kömür madenciliği operasyonlarıyla bağlantısı olmayan birçok tesise de ev sahipliği yaptı. Ada sakinleri, yaşam kalitelerini artıran konutlara ve diğer birçok olanağa sahipti. İlkokul ve ortaokullar, hastaneler, tapınaklar, sinema salonu, kuaför salonları, oyun salonları, mikado salonları ve barlar ile ada ana karadaki şehirlerde mevcut olan imkanların neredeyse tamamına sahipti.

Buna ek olarak adada bir sürü etkinlik yapılıyordu. Sakinler yaz ve 1 Mayıs festivallerinin tadını çıkarırken, adada ve ada dışında eğlenceli etkinlikler de organize ediyorlardı. Her yıl 3 Nisan'da yapılan Yamagami Festivali de önemli bir etkinlikti. Hashimia Tapınağı, dağ tanrısının eviydi ve çalışanlar ile aileleri burada dua ediyorlardı. Festival günlerinde yapılan etkinlikler bütün adayı heyecanlandırıyordu. Hashima tapınağının papazı tarafından kutsanan portatif tapınaklar, geçit töreninde ada sakinleri tarafından sokaklarda sergileniyordu.

Hashima Kömür Madeninin Kapanışı Dünya Mirası Listesine Giriş

1964-1974 yılları arasındaki restorasyon sırasında ve son dönemde, hükümetin enerji politikasında kömürden petrole geçilmesi nedeniyle Mitsubishi Mining faaliyetlerine son verdi ve çalışanlarını farklı yerlere atadı. Bununla birlikte adanın nüfusu da azaldı. Bununla birlikte, diğer kömür madenleri birer birer kapanırken Hashima Kömür Madeni, yeni kömür damarlarını çıkarmada tam ölçekli mekanikleşme yoluyla, nüfusun azalmasına rağmen üretimi önemli ölçüde arttırdı. Üretim, yılda 300.000 ton olarak devam etti. Ancak kömür talebindeki azalma sebebiyle 1974 yılında Hashima Kömür Madeninin kapatılacağı söylendi. 2001 yılında Mitsubishi Materials Corporation, Hashima Adası'nı Takashima Town'a bağışladı. 2005 yılında, Nagasaki City ile Takashima Town arasındaki birleşme sonucunda Hashima Adası, Takashima Town'ın idari kontrolü altına girdi; 2008 yılında da Gunkanjima halka açıldı. Ertesi yıl, Hashima Adası'nın Japonya'nın Meiji Sanayi geliştirme Bölgesi olarak tanınması önerildi. 2015 yılında ise ada, “Japonya’nın Meiji Sanayi Geliştirme Alanları" listesine girdi. Bu durum, adayı ziyaretçiler için turistik bir konum haline getirerek adanın popülerliğini arttırdı. Böylece, Gunkanjima Adası kapatıldıktan sonra bile, Japonya’nın sanayi tarihinin önemli bir parçası olarak kaldı. Şu anda ada, Mitsubishi'nin büyümesini ve Japonya'nın modernleşmesini destekleyen çalışkan insanların anısına hizmet veriyor.